DNS
DNS (Domain Name System), internet üzerindeki kaynaklara (web siteleri, e-posta sunucuları, dosya sunucuları vb.) erişmek için kullanılan bir sistemdir. İnternetteki her bilgisayar, bir IP (Internet Protocol) adresine sahiptir. Ancak insanlar IP adreslerini hatırlamakta zorlanabilirler, bu nedenle DNS, internet adreslerinin insanlar tarafından hatırlanabilir, kolay anlaşılır bir şekilde tanımlanmasını sağlar.
DNS, bir alan adının (örneğin, www.example.com) karşılık gelen IP adresini (örneğin, 192.0.2.1) belirleyen bir çevirme tablosu gibidir. DNS, kullanıcının web tarayıcısında bir web adresi girdiğinde, bu web adresini ilgili IP adresine çevirir. Bu çevirme işlemi, kullanıcının bilgisayarından başlayarak, internet servis sağlayıcısına (ISP) ve sonunda web sitesinin barındığı sunucuya kadar bir dizi DNS sunucusu tarafından gerçekleştirilir.
DNS’nin çalışma mantığı şu şekildedir:
- Kullanıcı bir web sitesinin adresini (örneğin, www.example.com) girer.
- Tarayıcı, DNS sunucusuna adresi çözmesi için bir istek gönderir.
- DNS sunucusu, bu adresi çözmek için bir dizi başka DNS sunucusuna sorgu gönderir.
- En sonunda, bir DNS sunucusu, istenen adresin IP adresini içeren bir yanıt verir.
- Tarayıcı, aldığı IP adresini kullanarak, web sitesinin sunucusuna bir istek gönderir ve web sitesinin sayfasını indirir.
DNS, internetin işleyişi açısından oldukça önemlidir. Eğer DNS hizmeti kesintiye uğrarsa, internet kullanıcıları web sitelerine erişemezler ve e-posta gönderemezler. Bu nedenle, DNS sunucuları yedekli olarak çalıştırılır ve internet servis sağlayıcıları tarafından genellikle yüksek erişilebilirlik sağlamak için çeşitli teknik önlemler alınır.
Daha teknik bir açıklama şöyle olabilir:
DNS, bir hiyerarşik yapıda düzenlenmiş dağıtık bir sistemdir. Internet üzerindeki her bilgisayarın, bir IP adresi ve DNS sunucusu vardır. Bir DNS sunucusu, bir IP adresi için bir alan adı çözümlemesi yapar. Bu DNS sunucuları, hiyerarşik bir yapıda düzenlenmiştir. Yani, tüm DNS sunucuları, bir kök sunucudan başlayarak, alt bölge sunucularına kadar, birbirine bağlı bir ağda bulunur.
Bir DNS sunucusu, bir IP adresi için bir alan adı çözümlemesi yapmak istediğinde, önce yerel önbelleğinde arama yapar. Eğer aranan kayıt yerel önbellekte bulunmazsa, DNS sunucusu, kök DNS sunucusuna sorgu gönderir. Kök DNS sunucusu, istenen alan adının hangi TLD (Top-Level Domain) sunucusunda barındığını belirler ve bu TLD sunucusuna yönlendirir. Örneğin, “.com” TLD’si için verilen bir sorguda, “.com” TLD sunucusu belirlenir ve DNS sunucusu bu TLD sunucusuna bir sorgu gönderir.
TLD sunucusu, istenen alan adının DNS kayıtlarını içeren bir yanıt gönderir. DNS sunucusu, aldığı yanıtı yerel önbelleğe kaydeder ve yanıtı, istek yapan tarayıcıya gönderir. Tarayıcı, aldığı IP adresini kullanarak web sitesinin sunucusuna bir istek gönderir ve web sitesinin sayfasını indirir.
DNS, internetin çalışması açısından oldukça önemli bir rol oynamaktadır. DNS sunucuları, yüksek erişilebilirlik sağlamak için yedekli olarak çalıştırılır ve internet servis sağlayıcıları tarafından çeşitli teknik önlemler alınır. Örneğin, DNS sunucuları için yüksek kullanılabilirlik için çeşitli load balancing (yük dengeleme) teknikleri kullanılabilir.